Najważniejsza rzecz w uśrednianiu

Najważniejsza rzecz w uśrednianiu ceny wcale nie jest związana z uśrednianiem. Być może będzie to dla niektórych zaskoczeniem, ale zanim zaczniemy akumulować akcje jakiegoś waloru, należy przemyśleć więcej aspektów niż to się początkowo mogło wydawać.

Dużo na blogu piszę o uśrednianiu, bo ma ono wiele zalet i umożliwia zbudowanie przewagi na rynku. Niestety niesie ze sobą również wiele ryzyk, dlatego też nie jest ono techniką, którą można spokojnie polecić początkującym inwestorom.

Moje ulubione podejście do budowania pozycji przez uśrednianie to strategia VCA, czyli value cost averaging, a w zasadzie jej konkretna modyfikacja zakładająca wykorzystanie jej w ściśle określonych warunkach rynkowych. 

Przeczytaj: Budowanie pozycji metodą VCA

Omówione powyżej podejście zakłada budowanie pozycji w trendzie spadkowym i powiększanie jej w miarę pogłębiających się spadków, aż uda się złapać ostateczny dołek bessy. Dzięki temu nasza średnia cena nabycia całego pakietu będzie niska i atrakcyjna na przyszłość. 

Oczywiście uśrednianie możemy zastosować w wypadku wielu różnych walorów i w różnych sytuacjach. Również nabycie kolejnego pakietu akcji po kilku latach od kupna pierwszego jest uśrednianiem, mimo że przesłanki do kupna papierów są zapewne inne i nie wynikają z jakiegoś zbudowanego dużo wcześniej systemu.

Przykładem takiej transakcji było u mnie kupno akcji spółki GPW, gdzie wykorzystałem niedawny dołek do powiększenia mojej istniejącej pozycji dywidendowej. Cena uległa pewnemu uśrednieniu, ale głównym celem tej operacji było raczej zwiększenie posiadanego pakietu akcji w związku ze wzrostem wartości portfela. 

A więc uśrednianie, czyli budowanie pozycji o możliwie niskiej cenie nabycia, może mieć za cel również uzyskanie atrakcyjnej stopy dywidendy w relacji do posiadanego pakietu akcji. Tak było w moim wypadku, ale przeważnie cel jest zupełnie inny.

Najważniejsza rzecz w uśrednianiu

Moim zdaniem najważniejszą rzeczą w procesie uśredniania jest wybór waloru, na którym będziemy budowali naszą pozycję. Celem jest zbudowanie pozycji na spółce, która następnie wzrośnie, a nie na walorze, który będzie się przez długi czas poruszał ruchem bocznym, nie pozwalając nam na osiągnięcie spodziewanych rezultatów.

Wydaje się to być rzeczą oczywistą, że chcemy kupować te akcje, co do których spodziewamy się, że zyskają na wartości. Ale w wypadku uśredniania jest to szczególnie istotne, gdyż sam proces kupowania akcji jest z góry zaplanowany na dłuższy czas. Musi to więc być taka spółka, co do której spodziewamy się, że ustanowi dołek cenowy w spodziewanym przez nas horyzoncie, np. kilku kwartałów, a następnie przejdzie do fazy wzrostów, np. w horyzoncie 3-4 lat. 

Spójrzmy na moje budowanie pozycji przez kupowanie akcji CD Projektu. Trwa ono już od dwóch lat i początek stycznia był pierwszym momentem, kiedy system nie wygenerował sygnału kupna, bo cena akcji była zbyt wysoka. 

Kiedy rozpoczynałem ten proces, na początku 2021 roku, miałem kilka założeń. Pierwsze założenie było takie, że CD Projekt, po nieudanej premierze Cyberpunka i problemach z grą, na jakiś czas stanie się spółką niepopularną, a cena akcji będzie to odzwierciedlała. A więc kupując pierwszą transzę w okolicach 240 zł (czyli już po spadku o niemal 50%) zakładałem, że przecena może być kontynuowana, a kurs może znaleźć się jeszcze niżej.

Ale z drugiej strony zakładałem, że spółka nie przestanie istnieć. Że nadal będzie miała mocną franczyzę w postaci Wiedźmina, a może i Cyberpunka naprawi i całą sytuację trochę uratuje. W każdym razie zakładałem, że kiedyś na walorze wypadnie ostateczny dołek. I postanowiłem wykorzystać modyfikację strategii VCA do wyłapania tego dołka.

Na koniec jednak trzeba pamiętać o najważniejszej rzeczy: zakładałem, że po wystąpieniu wspomnianego dołka kurs CD Projektu odbije się i znów wróci do wzrostów, formując prędzej czy później szczyt wyższy niż poziom 460 zł ustanowiony w 2020 roku.

I to ostatnie założenie jest w tej całej układance najważniejsze i to ono przesądzi (lub nie) o sensowności całej realizowanej przeze mnie przez ponad dwa lata operacji. Jeżeli w jakimś rozsądnym czasie (np. w ciągu 2-3 lat) CD Projekt ustanowi nowy wierzchołek cenowy, będę mógł powiedzieć, że operacja się powiodła. Ze średnią ceną pakietu na poziomie 130 zł będzie to oznaczało, że z całej pięcioletniej operacji uda mi się uzyskać średnią stopę zwrotu przekraczającą 20% rocznie. Oczywiście jeżeli szczyt zostanie pokonany, będzie to wyższa wartość.

A co jeżeli nie odbije?

I tu pojawia się największe ryzyko takiego procesu budowania pozycji: a co jeżeli cena akcji nie nie wróci do wzrostów? Co jeżeli zostaniemy na dłuższy czas z pozycją zbudowaną co prawda po dobrej cenie, ale jednocześnie kurs zostanie w tych rejonach przez dłuższy czas?

Przykładem takiej spółki może być Kogeneracja. Gdyby ktoś budował pozycję w latach 2018-2019 to z pewnością udałoby mu się uzyskać średnią cenę akcji zbliżoną do minimów tego dużego ruchu spadkowego. Ale niestety taka pozycja nie przyniosłaby założonych rezultatów, gdyż kurs nie tylko nie wzrósł, ale nawet spadł. Więc całe uśrednianie, mimo że spełniłoby swój cel w kontekście uzyskania niskiej średniej ceny, nie dałoby zarobku.

Dobre praktyki uśredniania ceny

Przez uśrednianie ceny rozumiem tu budowanie pozycji transzami, w z góry zaplanowanym procesie. 

Po pierwsze, należy znać walor, który chcemy uśredniać. Jeżeli nie znamy profilu spółki, jej wyników finansowych, a przede wszystkim jej perspektyw na przyszłość, trudno jest mówić o długoterminowym akumulowaniu akcji. W końcu jeżeli spółka traci rynek lub chociażby nie ma większych perspektyw na dobry wzrost w przyszłości, nie warto jest się w nią angażować i lepiej skupić się na innych walorach. A więc znajomość spółki to podstawa.

Po drugie, musimy mieć ogólne rozeznanie w naturze spadków. W końcu zakładamy, że po uformowaniu dołka spółka powróci do wzrostów. A więc musimy mieć przekonanie, że spadki mają charakter przejściowy, być może cykliczny.

Takie mniej więcej było moje założenie dla niedawnej inwestycji w akcje spółki Amica. Pierwsze pakiety akcji kupiłem w lipcu i październiku 2018 roku w ramach procesu uśredniania. Później cena pojechała do góry i zostałem z bardzo niewielkim pakietem akcji, sięgającym ok. 0,85% portfela. Zbyt mało, żeby się tym przejmować, kiedy rynek spadał w roku 2021 i 2022, gdyż w tym czasie byłem skupiony na innych ruchach.

Ale w okresie świątecznym miałem więcej czasu i uznałem, że Amica jest dobrym podmiotem do powiększenia istniejącej pozycji. Właśnie dlatego, że oceniłem ostatnią przecenę akcji, jako przejściową. Wysokie ceny towarów, problemy ze sprzedażą w segmencie wschodnim oraz widmo spowolnienia w Europie to wszystko są problemy przejściowe. Spółka jest duża, ma bardzo poukładany i stabilny biznes, ma dostęp do źródeł finansowania, a więc założyłem, że po przecenie kurs się odbije. Dlatego też powiększyłem dotychczasową pozycję niemal czterokrotnie i według dzisiejszych wycen stanowi już ona 3,8% wartości mojego portfela. Liczę tu na skromne 100% i planuję pozbyć się akcji, kiedy wyceny wrócą w okolice 140-150 zł. Po drodze chętnie przytulę jakieś dywidendy.

Myślę, że podany wyżej przykład najlepiej pokazuje, jak można rozpatrywać naturę spadków na walorze. Jeżeli mniej więcej rozumiemy, dlaczego kurs spada oraz wiemy, dlaczego miałby później wzrosnąć, mamy dobre podstawy do przygotowania uśredniania.

Po trzecie, należy kupować pierwszą transzę akcji dopiero wtedy, gdy uznajemy, że jest już dostatecznie tanio. W linkowanym na wstępie tekście pokazywałem, że można stosunkowo ładnie uśrednić nawet ekstremalne spadki rzędu 80-90%, ale dobrze by było nie musieć. Lepiej jest zacząć dopiero wtedy, kiedy w naszej ocenie walor jest już fundamentalnie tani. Oczywiście przecena może być znacznie większa, ale wtedy, jeżeli dobrze odrobimy dwie poprzednie lekcje, będziemy mogli z czystym sumieniem dokupować większe ilości po niższej cenie. Zwiększa to nasz margines bezpieczeństwa oraz poprawia potencjalne zyski.

Uśrednianie daje przewagę na rynku

Tak więc najważniejszą rzeczą podczas uśredniania jest znajomość waloru. Musimy wiedzieć, jaka jest sytuacja spółki, znać przyczyny spadków cen oraz mieć konkretne uzasadnienie, dlaczego po uformowaniu dołka cena powinna rosnąć. Oczywiście w międzyczasie mogą wystąpić jakieś nagłe negatywne czynniki, ale naszą rolą jako inwestora jest je dostrzec oraz należycie zareagować.

Niezależnie od tego, co sądzi wiele osób, dalej będę twierdził, że dobrze poukładany proces uśredniania może dać bardzo konkretną przewagę na rynku i wybaczyć wiele błędów, które przy innych podejściach mogą skutecznie torpedować nasze wyniki.