Risk-Reward Ratio

Pewnie zauważyliście, że przy każdym opisywanym przeze mnie setupie wejścia w transakcję zawsze dopisuję współczynnik potencjalnego zysku do ryzyka. Jest to właśnie Risk-Reward Ratio - jedna z miar potencjalnej opłacalności danej transakcji. Posługiwanie się nim pozwala selekcjonować spółki/walory pod względem atrakcyjności, przez co możemy wybierać tylko te, od których oczekujemy największych zysków przy możliwie najmniejszym poziomie ryzyka.

Teoria

Konstrukcja tego wskaźnika jest bardzo prosta. Potrzebujemy trzech wartości:
- ceny, na której zamierzamy umieścić nasze zlecenie otwarcia pozycji,
- ceny naszego stopa początkowego,
- ceny, którą w naszym mniemaniu walor powinien osiągnąć przy zakładanym przez nas scenariuszu.

Można to bardzo łatwo zaprezentować na przykładzie. Chcemy zająć pozycję po cenie 20 zł, nasz stop początkowy ustawiamy na poziomie 18 zł, natomiast oczekujemy, że ceny osiągną niebawem poziom 26 zł. Zatem ryzykujemy 2 zł na akcję, aby zarobić 6 zł na akcję, co daje nam współczynnik ryzyka do zysku na poziomie 2:6, czyli 1:3. Po lekkim rozwinięciu, nasz wzór na ten współczynnik będzie następujący:

(cena wejścia - stop loss) / (profit target - cena wejścia) = RRR

Kilka osób pewnie zauważyło, że zapisuję ten współczynnik odwrotnie, jako np. 3:1 lub nawet 3. Wynika to z faktu, że interesuje nas tylko to "3", gdyż z drugiej strony, czy to nad kreską, czy pod, zawsze stoi jedynka. To właśnie ta jedynka, czyli ponoszone przez nas ryzyko, jest wyznacznikiem dla potencjalnego zysku.

Stosowanie w praktyce

Zasięgi cenowe

Po pierwsze, czy da się zastosować ten współczynnik do każdej transakcji? Niestety nie. Danymi, które mamy (a przynajmniej powinniśmy mieć) zawsze są cena wejścia oraz stop początkowy. Niestety, nie każdy wykres pozwala nam ustalić lub oszacować zasięg oczekiwanego ruchu.

Możliwe i względnie łatwe jest to w sytuacji, gdy mamy odbicie od jakiegoś wsparcia po spadkach. Wtedy dysponujemy przynajmniej jednym poziomem, do którego możemy się odwołać w kontekście wzrostów. Zazwyczaj jest to lokalne swing high lub swing low, czasami można do tego wykorzystać poprzednie wsparcie, które zostało przełamane, a następnie może stać się oporem dla naszego ruchu. Tutaj wszystko zależy od konkretnego przypadku oraz naszej umiejętności czytania wykresu.

Sytuacją, gdzie łatwo możemy wyznaczyć profit target jest gra wewnątrz formacji. Głównie mam tu na myśli formacje prostokąta, trójkąta, flagi, klina, czy kanału trendowego, czyli takie, gdzie występują dwie linie działające jako poziomy wsparcia i oporu. Wtedy możemy dość dokładnie ocenić, dokąd ceny będą się kierowały i zazwyczaj one tam zdążają, a czasem nawet przebijają te wartości i dochodzi do wybicia.

Trzecia sytuacja, gdzie możemy próbować prognozować zasięg cen występuje w przypadku niektórych formacji, których teoria i technika gry zakłada takie zasięgi. Za przykład podajmy wybicie z flagi, gdzie ruch po wyjściu cen powinien być z grubsza równy ruchowi przed powstaniem formacji. Z tym, że tutaj byłbym szczególnie ostrożny, gdyż nie zawsze ceny osiągają zakładane poziomy lub też osiągają te poziomy po kilku swingach, tak że osiągnięcie profit target możemy w sumie nazwać przypadkiem.

Niestety nie zawsze mamy dostępne jakieś punkty odniesienia, co do przyszłych ruchów. Dzieje się tak zwłaszcza, gdy ceny osiągają nowe ekstrema, gdzie nie ma się do czego odwołać lub też gdy ostatnie możliwe punkty odniesienia są na tyle odległe, że sugerowanie się nimi wydaje się pozbawione podstaw. Wtedy pozostaje nam skupić się na prowadzeniu pozycji przy użyciu stopa kroczącego.

Osiąganie zakładanych poziomów

Trochę wspomniałem o tym powyżej. Niektóre profit targety są bardziej wiarygodne, inne mniej. W związku z tym musimy mieć świadomość, że nie zawsze transakcja, którą otwieramy przy współczynniku 5:1 zakończy się na poziomie -1 (stop) lub na poziomie 5. W zasadzie sytuacja może potoczyć się w taki sposób, że osiągniemy dowolny punkt znajdujący się pomiędzy tymi wartościami, jak również możemy wyjść poza widełki. Bardzo dużo zależy tutaj od naszego prowadzenia pozycji. Jeśli liczymy na wzrost rzędu 30-40% to rzadko dokonuje się on jednym, płynnym ruchem cen. Zatem od tego, czy przeczekamy ewentualne korekty zależy wynik naszej transakcji. Może się okazać, że wyjdziemy przy pierwszej korekcie w obawie przed spadkami i zrealizujemy zysk rzędu 0,85:1 z zakładanego 3:1. (mimo iż ceny faktycznie osiągną 3:1). Warto o tym pamiętać.

Na co patrzeć najpierw

Zdecydowanie zalecam zaczynać liczenie tego współczynnika od poprawnego ustawienia stopa początkowego. Musimy zachować pewną kolejność i hierarchię działań. Naszym celem jest dobre ustawienie stopa oraz dobre przeanalizowanie potencjalnej transakcji, a nie osiągnięcie możliwie najwyższego współczynnika za każdym razem. Powtórzę jeszcze raz, to stop jest ważniejszy, nie profit target czy RRR. Nie należy dopuszczać do sytuacji, gdzie ustawimy stop początkowy, policzymy sobie risk-reward ratio, a następnie podciągamy w górę stop, żeby wyśrubować wartość współczynnika. Faktycznie zmienia to na naszą korzyść obraz sytuacji, lecz znacząco uderza w logikę ustawiania stopów, przez co mogą one być "strzelane" znacznie częściej niż powinny.

Prowizje i poślizgi

O nich pamiętać należy zawsze, ale dla niniejszego przypadku są szczególnie ważne, jeśli liczymy na małe ruchy (niskie ryzyko, niski potencjał wzrostu). Gdy np. chcemy zrobić setup pod wejście za 20 zł, stop na 19 zł, a profit target na 23 zł, otrzymujemy wartość współczynnika 3:1. Ale weźmy pod uwagę, że zlecenie wejścia (jeśli np. wchodzimy stopem, a nie z limitem) może zostać wykonane po 20,50, oraz że stop może wylecieć nie po 19 zł, ale po 18,50. Wtedy z początkowego 3:1 robi nam się 1,25:1 (20,50-18,50=2, 23-20,50=2,50, 2,50:2=1,25). A przecież jest też prowizja, która dodatkowo osłabia naszą pozycję już na samym wejściu. Może trochę te poślizgi przerysowałem, ale dla spółek o mniejszej płynności jest to całkiem możliwy scenariusz.

Preferowane wartości współczynnika

Oczywiście, poszukujemy możliwie wysokich. Zatem górną granicę możemy sobie odpuścić. Ale czy jest jakaś dolna dopuszczalna wartość? Zazwyczaj, czy to w literaturze, czy na szkoleniach lub blogach, wskazuje się 3:1 jako wartość najniższą z pożądanych oraz 2:1 jako najniższą z dopuszczalnych. Mówiąc więc ogólnie, poniżej 2:1 nie otwieramy pozycji, gdyż ryzyko jest nieproporcjonalnie duże w stosunku do oczekiwanych rezultatów. Proponuję ustalić sobie jakiś poziom, przy którym decydujemy się nie wchodzić w dany walor i trzymać się tego postanowienia.

Nie jestem do końca pewien, jak to się ma w przypadku systemów o wysokiej skuteczności, czyli takich w których np. 75% transakcji jest zyskownych. Wtedy zapewne możliwe jest dopuszczenie niższych wartości wskaźnika, gdyż mamy przewagę w postaci dużej trafności naszych działań. Ale radzę przeprowadzić poważne testy naszego systemu (jeśli da się go przetestować) przed zejściem poniżej wartości 2:1, gdyż inaczej dłuższa, nieprzewidziana seria stratnych transakcji, może nas pozbawić dużej części kapitału.

Podsumowanie

Myślę, że poruszyłem najważniejsze kwestie, które mi się nasuwają na myśl w odniesieniu do risk-reward ratio. Można ten współczynnik nazywać, jak się chce, można go przedstawiać jako 1:3, 3:1 lub 3, to nie ma znaczenia. Ważne, żebyśmy rozumieli jego konstrukcję oraz umieli zastosować we własnych działaniach. Ja, jeśli to tylko możliwe, staram się go wyliczyć dla sprawdzenia, czy gra jest warta świeczki. I muszę przyznać, że bardzo rozjaśnia on sytuację oraz pozwala bardziej świadomie podjąć decyzję o zajęciu bądź niezajęciu pozycji.