A czy Ty przegrałeś już na giełdzie nowy samochód?

Motyw samochodu na giełdzie pojawił się w mojej świadomości w czasach, kiedy jeszcze nie byłem obecny na parkiecie. Gdzieś w połowie 2008 roku mój ojciec wybrał się do placówki banku i po powrocie do domu wspomniał, że przed nim w kolejce stał mężczyzna, który odkupował jednostki TFI. Jeśli pamiętacie, jak silnie wtedy wszystko spadało, wiecie zapewne, jaką minę mógł mieć ten człowiek. Ojciec przytoczył tylko jego narzekania, że nowe Volvo odjechało, właśnie z powodu strat poniesionych na funduszach.

Dokładnie ten sam mechanizm dostrzegamy podczas inwestowania na giełdzie. Zaczynamy zazwyczaj z niewielką kwotą, do której jesteśmy przyzwyczajeni. Dla niektórych będzie to 5 tysięcy, dla innych 50 lub 100 tysięcy. W każdym razie zarządzanie takimi pieniędzmi nie stanowi dla nas problemu.

Jeśli jednak kapitał staje się dla nas znaczącą kwotą, mogą pojawić się problemy. Weźmy chociażby kwotę 50 tysięcy przy miesięcznym wynagrodzeniu inwestora (na etacie) na poziomie 3 tys. zł netto. Okazuje się wtedy, że zaczynamy przeliczać. I strata rzędu 6% portfela nie stanowi dla nas wirtualnych sześciu procent, ale jest równowartością miesięcznych zarobków. I pojawiają się różne dziwne myśli. Tak samo dzieje się w sytuacji, gdy zarobimy te trzy tysiące. Człowiek wstaje rano i pracuje dla kogoś przez cztery tygodnie, a na giełdzie jedna dobra transakcja pozwala na osiągnięcie tego samego efektu, praktycznie bez wysiłku. Jaki jest tego efekt?

źródło: allfamilysites.com

Chcemy jeszcze. Chcemy powtarzać każdą zyskowną operację, zarabiając na trzynastkę, czternastkę i piętnastkę. I z drugiej strony boimy się strat. Wyobrażamy sobie, że głupie zagranie może sprawić, że przez cały miesiąc będziemy pracowali za darmo, tylko po to, żeby odrobić to, co straciliśmy na rynku.

Takie przeliczenia pojawiają się niezależnie od wielkości portfela, ale przybierają na sile, kiedy kwota, którą angażujemy na giełdzie lub foreksie znacząco przekracza bieżące środki, którymi dysponujemy. Wtedy każda, najmniejsza nawet decyzja, przekłada się na jakiś przedmiot materialny. Być może giełda sfinansuje nam remont. Może kupić nową lodówkę? A z drugiej strony, może zabrać oszczędności z całego roku wyrzeczeń. 

Te emocje sprawiają, że przestajemy racjonalnie podejmować decyzje. Boimy się strat, gdyż są one dla nas bolesne. Staramy się uciąć je wcześniej, ustawiając bardzo wąskie stop lossy. Z drugiej strony zyski kasujemy równie szybko, w myśl zasady, że lepsza lodówka w garści niż Volvo na dachu. Wtedy odrywamy się od przyjętych założeń i stosowanego systemu. Nasze emocje biorą górę nad rozsądną kalkulacją.

Trudno jest powiedzieć, czy da się takim sytuacjom przeciwdziałać. Pewnym rozwiązaniem może być inwestowanie przede wszystkim środków, które możemy stracić, czyli nie stanowiących naszej rezerwy bezpieczeństwa na czarną godzinę. Nasz stosunek emocjonalny do tych pieniędzy jest nieco chłodniejszy.

Drugim rozwiązaniem jest zmniejszenie kapitału ryzykowanego w pojedynczej transakcji. Na giełdzie nie chodzi przecież o to, żeby każdą pozycję otwierać z trzęsącymi się rękami, nie śpiąc po nocach i licząc na łut szczęścia. W ten właśnie sposób uda nam się zyskać czas niezbędny do trzeciego i jednocześnie najważniejszego argumentu, jakim jest zarabiający system inwestycyjny.

Tylko posiadając przekonanie o długoterminowej przewadze naszej metody nad rynkiem jesteśmy w stanie godzić się ze stratami, które ponosimy. W ten sposób inwestowanie nie przybiera postaci walki z rynkiem, ale konsekwentnie realizowanego planu, którego szanse na zadziałanie są niemal stuprocentowe, Tyle tylko, że etap ten jest jednym z ostatnich, które osiągamy na giełdzie. Po nim jest już tylko spokojne pielęgnowanie dobrych nawyków i realizowanie przyjętej strategii.

A jak to wygląda w Waszym przypadku? Boicie się, że poniesione straty będą Was bardzo bolały? Przeliczacie na dobra materialne, które moglibyście kupić za zarobione lub stracone pieniądze?