Na giełdzie nie zostaniesz milionerem, pozbądź się złudzeń

Wiele osób przychodzi na giełdę pod wpływem uzyskania informacji o jakiejś spektakularnej stopie zwrotu. A to znajomy zarobił na mieszkanie, ktoś inny w miesiąc podwoił kapitał lub w jakimś konkursie inwestycyjnym udało się uzyskać bardzo wysoką stopę zwrotu. Wtedy też rozpoczyna się inwestowanie z bardzo wysokimi oczekiwaniami co do uzyskiwanych rezultatów.

Oczekiwania te przekładają się na nasze wyobrażenia o przyszłości. Emerytura w wieku 40 lat, wakacje na jachcie, fajne samochody i duża rezydencja. Tak właśnie widzimy swoją przyszłość po określonym czasie na rynkach finansowych. A później przychodzi otrzeźwienie...

Kiedy zaczynałem swoją przygodę z inwestowaniem, zakładałem że w pierwszym roku zarobię ok. 50%, a kolejne lata będą jeszcze lepsze. W tej sytuacji faktycznie przyszłość wyglądałaby bardzo atrakcyjnie. Dzisiaj już wiem, że tak różowo nie jest i mogę podzielić się kilkoma przemyśleniami z czytelnikami, którzy są dopiero na początku drogi.

Droga do Oscara

Pytanie o zarobienie milionów na giełdzie jest podobne do szans na otrzymanie Oscara. Setki tysięcy ludzi idą do szkół filmowych i aktorskich, ale kończy je nieco mniej osób. Zawód związany z filmem wybiera jeszcze mniej ludzi, podobnie jak jeszcze węższe grono ma na koncie jakieś filmy. Tylko część z tych filmów zdobywa większy rozgłos, niewielka liczba światowej skali, a zaledwie kilka z nich otrzymuje Oscara.

I tak samo jest z inwestycjami. Tylko niewielka część z inwestorów rozpoczynających grę na giełdzie (i innych rynkach) uzyskuje dodatnią stopę zwrotu. Niewielu udaje się utrzymać ten wynik przez kilka lat, a zaledwie garstka utrzymuje się na powierzchni przez dekadę lub dłużej. Z tych nielicznych, większość nie uzyskuje stopy zwrotu powyżej 10% rocznie. Stopa przekraczająca średniorocznie poziom 20% to już prawdziwa elita i zdobywcy inwestycyjnych Oscarów.

Zakładanie na samym początku tej drogi, że zajmie się miejsce na samym szczycie, jest z pewnością nadmiernie optymistycznym podejściem. Trzeba zdawać sobie sprawę, że szanse niepowodzenia są duże. Co jednak nie znaczy, że nam się nie uda.

Grosz do grosza i będzie kokosza

Założenie, jakie często przyjmujemy to rozpoczęcie z małą kwotą i pomnożenie jej do wielkich wartości. Sądzimy, że posiadany kapitał nie ma wielkiego znaczenia, jeśli będziemy uzyskiwali wysoką stopę zwrotu.

Na powyższym wykresie zamieściłem porównanie dwóch stóp zwrotu dla portfela 10 tys. zł na przestrzeni 45 lat. Jest to bardzo długi horyzont, gdyż zakłada on osiągnięcie docelowej sumy po prawie półwieczu. Zaczynając w bardzo młodym wieku (20 lat) dopiero przy przejściu na emeryturę będziemy w stanie cieszyć się środkami, które przez całe życie pomnażaliśmy.

Co ważne, wszystkie zyski były reinwestowane. Oznacza to, że giełda była dla nas tylko dodatkową aktywnością, czymś zupełnie obok codziennych przychodów i wydatków. Nie wyjęliśmy ani złotówki z tego dobrobytu, mimo że mieliśmy go pod ręką. A więc nici z jachtów, samochodów i leżenia na plaży. Żyjemy normalnie, a kapitał pomnażamy gdzieś poza marginesem naszej codzienności.

Zwróćmy właśnie uwagę na horyzont. Czy giełdą interesujemy się po to, żeby być najbogatszym człowiekiem na cmentarzu? Najczęściej chcemy się cieszyć dobrobytem już niebawem, najpóźniej za dziesięć lub kilkanaście lat. Widzimy więc, że przy takiej stopie zwrotu wariant ten jest nierealny.

Bogaci będą bogatsi, biedni pozostaną biedni

Często zakłada się, że giełda to takie cudowne miejsce, gdzie nawet niewielkie środki pomnożymy do wielkich wartości. Bardzo istotne jest tutaj subiektywne postrzeganie przez inwestora wielkości określonych sum pieniędzy, co często dyktowane jest przez pryzmat potrzeb finansowych rodziny i jej przychodów.

Jeśli zarabiamy 5 tysięcy miesięcznie, zarobienie na giełdzie przez rok sumy 3 tysięcy zł nie będzie wielkim wydarzeniem. Nie będzie też wielkiej różnicy, jeśli z 10 tys. zrobimy sumę 20 tys. Dopiero kwoty idące w setki tysięcy będą dla nas oznaczały większy majątek.

Spójrzmy więc jeszcze raz na zieloną krzywą na wykresie. Najczęściej na takich zestawieniach interesuje nas lewa strona krzywej (zainwestowane środki) i prawa strona krzywej (ostateczne rezultaty). Co istotne, spojrzenie na wykres przez pryzmat naszych potrzeb finansowych pokazuje, że prawdziwie duże sumy pojawiają się tylko w skrajnej prawej części wykresu. Wcześniejsze zmiany z 10 na 13 tysięcy są prawie niezauważalne. Zauważmy, że przebicie poziomu 100 tysięcy zajęło 25 lat, czyli ponad połowę czasu inwestycji. A przecież nie jest to zawrotna suma, o której marzyliśmy. Inwestować przez ćwierć wieku tylko po to, żeby mając 45 lat dysponować kwotą wystarczającą na połowę kawalerki w niezbyt dużej miejscowości? Śmiech na sali. A przecież jest to wielki inwestycyjny sukces (pod względem osiągniętych wyników), który dany jest tylko nielicznym.

Wniosek z tego płynie prosty: na giełdzie nie dorobisz się milionów z niczego. Dopiero jeśli włożysz tam duże środki, masz szansę zrobić z nich znaczącą fortunę. W przeciwnym wypadku, niewielka kwota będzie wymagała wiele pracy, wysiłku i szczęścia, a osiągnięty rezultat będzie niezadowalający.

Podsumowanie

Giełda nie służy do zarabiania pieniędzy. Giełda pozwala na pomnożenie środków już zdobytych w inny sposób. Można je zarobić, oszczędzić lub odziedziczyć (kraść nie polecam), lecz trudno jest oczekiwać, że jest to magiczne miejsce, gdzie z pucybuta można zostać milionerem. Oprócz tego trzeba podkreślić, że wyniki przychodzą dopiero po jakimś czasie i należy zapomnieć o zdobyciu fortuny w kilka lat.

Oczywiście od tej zasady istnieje wyjątek. Można pomnożyć nawet niewielką kwotę do olbrzymich wartości. Potrzebna jest jednak do tego stopa zwrotu systematycznie przekraczająca 20-25% rocznie. A tu wracamy znów do szans na otrzymanie Oscara.

Dlatego też duża część wysiłku młodego człowieka powinna być jednak poświęcana na zdobywanie doświadczenia, dobrej pracy lub rozkręcania biznesu, zamiast fokusowania się tylko i wyłącznie na giełdzie. Co nie przekreśla faktu, że inwestowanie jest bardzo dobrym rozwiązaniem służącym pomnażaniu środków przeznaczanych na zabezpieczenie późniejszego okresu w życiu.