Trudna sztuka nicnierobienia kluczem do sukcesu

Nie jest łatwo być inwestorem zarabiającym na giełdzie. Jednym z problemów, które często przytrafiają się początkującym, ale nie tylko, jest poczucie, że trzeba dokonywać transakcji. Dotyczy to zwłaszcza rynku instrumentów pochodnych, ale nie tylko. Czasami rynek nam nie sprzyja, ale mimo tego zajmujemy pozycję. W tej chwili mam do czynienia właśnie z taką pokusą.

Jak widzimy na powyższym wykresie z PowerTradera, indeks Wig20 znajduje się aktualnie blisko szczytu trójkąta symetrycznego, będącego niejako punktem decyzyjnym dla tej formacji. Z drugiej strony, nie mam absolutnie żadnych oczekiwań kierunkowych co do dalszych ruchów tego indeksu. Zazwyczaj jest tak, że potrafię stosunkowo łatwo ocenić, czy rynek znajduje się w okresie wyczerpania czy wykupienia lub czy się do takiego stanu zbliża. Wykorzystuję to chociażby przy moich transakcjach na opcjach i podejście to bardzo dobrze mi się sprawdza. Teraz jednak nie mam żadnego określonego planu. Decyzja może być tylko jedna - nie handluję.

Jest to jedna z rzeczy, których nauczyłem się dopiero po dłuższym czasie spędzonym na giełdzie. Zrozumienie tego jest trudne z psychologicznego punktu widzenia. Przecież po to stajemy się inwestorami, żeby dokonywać transakcji. Środki na rachunku maklerskim nie są oprocentowane, więc nie zarabiają w dniach, kiedy nie kupimy za nie jakichś instrumentów. Mówiąc wprost, bez transakcji nie ma zysku. W takich sytuacjach kusi nas, żeby jednak wejść na rynek.

Osoby stosujące podejścia mechaniczne i zbliżone do mechanicznych, raczej nie mają takiego problemu. Ale traderzy intuicyjni muszą zmagać się z demonami drzemiącymi w głowie, co nie zawsze jest łatwe. Jeśli na pierwszy rzut oka nie widać jakiejś okazji inwestycyjnej, najczęściej jej tam nie ma. A inwestor chcący otworzyć pozycję, przypatruje się rynkowi tak długo, aż w pewnym momencie poczuje, że jednak bardziej swędzi go lewa noga i zagra na spadki lub podejmie inną głupią decyzję.

Nie wiem, jak to jest w Waszym przypadku, ale u mnie takie transakcje bardzo szybko się mszczą. Nie zawieram ich wiele, ale w sytuacji, w której nie jestem pewien określonego scenariusza i gram, żeby zagrać, rynek dość szybko rusza przeciwko mojej pozycji. Wtedy też staram się ją szybko zamknąć, jeśli nie mam dość dużego marginesu błędu. Ale to jest jakaś dziwna prawidłowość, że kiedy tylko zrobię taką głupotę, rynek niemal natychmiastowo pokazuje mi, że jednak zrobiłem coś głupiego.

Ostatni taki przykład miał miejsce w październiku. 1 października w początkowych godzinach sesji indeks oscylował w okolicach 2500 pkt. Uznałem, że sytuacja jest neutralna i można spróbować zgarnąć z rynku trochę premii opcyjnej, wystawiłem więc opcje put. Dla osób niewtajemniczonych w tę tematykę powiem, że było to zagranie umiarkowanie bycze, a stratę ponosiłem w przypadku pojawienia się znaczących spadków. Progiem opłacalności było dla mnie przekroczenie przez indeks poziomu 2350 pkt. 

Praktycznie w ciągu kilkunastu minut po otwarciu pozycji rynek zanurkował, kończąc sesję na stracie -1,5% i jeszcze w październiku zanotował poziomy 2350 pkt, przesuwając się o ok. 150 pkt przeciwko mojej pozycji. Ostatecznie na niej zarobiłem, ale ryzyko było już bardzo wysokie.

Takie sytuacje pokazują, że jednak impulsywne wchodzenie na rynek nie popłaca. Najlepszym, według mnie, sposobem na zaprzestanie dokonywania takich transakcji jest uświadomienie sobie, że nie mamy wtedy przewagi nad rynkiem. Jeśli mamy jakąś metodę inwestycyjną, należy się jej trzymać. Na giełdzie nie chodzi o to, żeby dokonywać transakcji, ale żeby dokonywać ich w taki sposób, że przewaga jest po naszej stronie. 

Przecież nie walczymy o zrobienie jakiejś kosmicznej stopy zwrotu, ale najczęściej interesuje nas wynik w przedziale 10-30% rocznie. Do osiągnięcia takiego rezultatu wystarczy zaledwie kilka dobrze przemyślanych transakcji. Nie trzeba kilkukrotnie obrócić całego portfela, żeby osiągnąć zysk, a wystarczy odpowiednie zinterpretowanie okazji inwestycyjnej i wykorzystanie jej w dobrym momencie. To wszystko. Im więcej przypadkowych transakcji zawieramy tym bardziej rozwadniamy te z nich, które były idealnie zaplanowane i wykonane. 

Oprócz tego należy pamiętać o prowizjach, które płacimy niezależnie od tego, czy zarobiliśmy, czy straciliśmy. Tak więc nawet posiadając teoretyczne szanse rzędu 50:50, w rzeczywistości są one gorsze. Może nie bardzo, np. 49,5:50,5, ale jednak zawsze przeciwko nam, ze względu na koszty transakcyjne.

Umiejętność ograniczenia liczby transakcji do tych niezbędnych przychodzi z czasem i nie można mieć pretensji, że początkujący inwestor popełnia ten błąd. Ale można też przytoczyć tutaj, nieco szumnie, przypisywane Michałowi Aniołowi powiedzenie, że widzi rzeźbę w bloku marmuru i zadaniem rzeźbiarza jest tylko usunięcie zbędnego materiału. Inwestor ma podobne zadanie, musi dokonywać jedynie tych transakcji, które są niezbędne. Każda transakcja więcej sprawia, że efekt końcowy może nie być już tak zadowalający.